Wat is cultuur?

Er wordt vaak gezegd dat cultuur ingewikkeld is en moeilijk te veranderen. Het is ook zeker niet de bedoeling van deze e-learning om de ander te veranderen, het is de bedoeling om jouw bewustzijn te ontwikkelen zodat je de ander beter kunt gaan begrijpen en beter kunt invoelen en handelen.

Er zijn vele definities van cultuur:

1. Algemeen proces van ontwikkeling: Cultuur kan worden gezien als een proces van intellectuele, geestelijke en esthetische ontwikkeling.
2. Manier van leven: Het verwijst naar een bepaalde manier van leven van een volk, een tijdvak of een groep, inclusief hun gewoonten, tradities, en normen.
3. Artistieke en intellectuele activiteiten: Cultuur omvat ook de werken en praktijken van artistieke en intellectuele activiteiten, zoals muziek, literatuur, schilderkunst, en theater.
4. Geheel van gewoonten en gedragsregels: Cultuur is het geheel van gewoonten en gedragsregels dat bij een volk of stam hoort.
5. Symbolische structuren: Het is een systeem van gedeelde betekenissen, attitudes en waarden, en de symbolische vormen waarin deze worden uitgedrukt of belichaamd.

Deze definities laten zien hoe breed en veelzijdig het begrip cultuur is. Cultuur zorgt eigenlijk voor orde in de chaos… het is een complex systeem van gedeelde waarden, overtuiging, wereldbeeld en gedrag van een groep mensen. De omgeving waarin je bent opgegroeid is van cruciaal belang. Dit kan een familie, gemeenschap, regio of zelfs een continent zijn. Culturele opvoeding zet de geest van een individu aan om van binnenuit te groeien en zich te ontwikkelen. De geest evolueert en breidt zich uit door de constante zintuigelijke waarneming en ervaringen die opgedaan worden. Wij mensen ontwikkelen ons continu. Overal waar mensen samen zijn en met elkaar omgaan wordt cultuur ontwikkeld.

Cultuur geeft je een thuis. Een plek waar je begrepen en geaccepteerd wordt omdat je geleerd hebt contact te maken met anderen.

Als je een andere cultuur ontmoet, word je je meer bewust van je eigen cultuur. Dit bewustzijn wordt groter als je geïnteresseerd bent en moeite doet om cultuur te begrijpen. Elke culturele ontmoeting brengt dus een kans om te leren, bewust of onbewust. Dit leerproces beïnvloedt je gedrag, het verandert jezelf.

Een voorbeeld uit de praktijk:

Situatie: Sarah is een zorgmedewerker die op huisbezoek gaat bij mevrouw Ahmed, een oudere vrouw met een Marokkaanse achtergrond. Sarah heeft gemerkt dat haar gebruikelijke manier van communiceren niet altijd goed overkomt bij mevrouw Ahmed.

Observatie: Tijdens het bezoek merkt Sarah dat mevrouw Ahmed vaak oogcontact vermijdt en stil blijft wanneer Sarah haar vragen stelt. Sarah voelt zich hierdoor onzeker en denkt dat mevrouw Ahmed haar niet vertrouwt.

Reflectie: Na het bezoek bespreekt Sarah haar ervaring met een collega die bekend is met de Marokkaanse cultuur. Haar collega legt uit dat in veel Marokkaanse gezinnen oogcontact met ouderen of autoriteitsfiguren als respectloos kan worden gezien. Stilte kan een teken van respect en aandacht zijn, in plaats van onbegrip of wantrouwen.

Actie: Gewapend met deze nieuwe kennis, besluit Sarah haar benadering aan te passen. Bij haar volgende bezoek aan mevrouw Ahmed, maakt ze minder oogcontact en stelt ze haar vragen op een zachtere, meer indirecte manier. Ze neemt ook meer tijd om te luisteren zonder direct te reageren.

Resultaat: Sarah merkt dat mevrouw Ahmed zich meer op haar gemak voelt en opener begint te communiceren. Sarah realiseert zich dat haar eigen culturele normen en verwachtingen haar eerdere interacties hebben beïnvloed. Door zich bewust te worden van deze verschillen, kan ze nu effectiever en respectvoller communiceren met mevrouw Ahmed.

Dit voorbeeld illustreert hoe bewustwording van culturele verschillen kan leiden tot betere communicatie en begrip in de zorg.

In de oefenbestanden vind je een reflectieopdracht met als doel om jouw cultureel bewustzijn te vergroten.